Jan Zoń

ZOŃ Jan (1905-1993) rolnik, baca, znany działacz ludowy na Żywiecczyźnie

Urodził się 16 listopada 1905 r. w Przyborowie, gdzie ukończył także 2-klasową szkołę podstawową. Od dziecka pomagał rodzicom w pracach na gospodarstwie rolnym i przy wypasie owiec, z  którym to zajęciem związał się na całe życie.

Był wysokim, postawnym mężczyznom o nieprzeciętnej sile fizycznej, co dawało mu przewagę na rówieśnikami. Czasami lubił popisywać się ta siłą w zabawach, potańcówkach, bywał postrachem swojej i okolicznych wsi, chociaż nie zawsze się to dla niego dobrze kończyło. W czasie odbywania służby wojskowej wyróżniał się sprawnością fizyczną i ogólnym poziomem wyrobienia życiowego, co sprawiło, że służbę tę ukończył w stopniu kaprala.

Po powrocie z wojska nadal pracował na gospodarstwie i praktykował jako juhas na okolicznych halach. Po założeniu rodziny stopniowo przejął gospodarstwo od rodziców, a równocześnie zajmował się wypasem owiec jako baca. Bacował, przeważnie na hali Kamieńskiego prawie przez 40 lat. Należał do Zrzeszenia Hodowców Owiec w Polsce, gdzie wyróżniał się swoją aktywnością i otrzymał odznakę „Zasłużony dla Polskiego Owczarstwa”.

W 1952 r. wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, był także członkiem Spółdzielni Samopomocowej. Piastował wiele funkcji społecznych: był radnym Gromadzkiej Rady Narodowej w Przyborowie, członkiem Powiatowego Komitetu ZSL w Żywcu, członkiem, a przez pewnien okres przewodniczącym Rady Nadzorczej Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jeleśni.

W działalności społecznej dał się poznać jako świetny orator z cechami przywódczymi, umiejący swoim wystąpieniem wywrzeć wpływ na tok i wyniki obrad.

Był także dobrym organizatorem, konsekwentnym w działaniu. Angażował się we wszystkie poczynania społeczne w Przyborowie. Duże zasługi położył przy elektryfikacji wsi i budowie wodociągów. Dzięki jego uporowi Szkoła Podstawowa w Przyborowie ma obecny wygląd. Do legendy przeszedł jego wyjazd wraz z Janem Widzem (prezesem Koła ZSL w Przyborowie) do Ministerstwa Oświaty w Warszawie w sprawie budowy szkoły. Wyjeżdżając zapakował w węzełek  (jak to wówczas w górach było w zwyczaju) całą dokumentację szkoły i coś do zjedzenia i tak uzbrojony pojechał do Ministra. Ministra rzekomo nie było i jak oświadczyli urzędnicy, nie wiadomo, kiedy będzie. Na takie dictum J. Zoń i J. Widz usiedli na korytarzu, rozwinęli węzełki i zaczęli się posilać, oświadczając, że oni na Ministra mogą czekać, choćby tydzień, ale zobaczyć się z nim muszą. Jakoż po pewnym czasie Minister „wrócił”, delegację przyjął, potrzebne dofinansowanie (szkoła budowana była w czynie społecznym) załatwił i ładna 2-piętrowa szkoła stoi w Przyborowie po dzień dzisiejszy. J. Zoń zastrzegł sobie w niej funkcję palacza i spełniał ją przez kilka ładnych lat.

Posiadał wiele odznaczeń i wyróżnień w tym: Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego, Złoty Krzyż Zasługi i niezwykle rzadko przyznawany wówczas rolnikom (1977 r.) Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 16 marca 1993 r., pochowany został na cmentarzu w Przyborowie.

Inf. rodziny;
Antoni Urbaniec